همه ما در طول زندگی چندین بار به این جمله فکر کردهایم یا حداقل از بقیه شنیدهایم که در مدارس فقط حفظ کردن مطالب را به دانشآموزان یاد میدهند. اما اگر ما در مدرسه حفظ کردن را یاد گرفتهایم چرا همیشه در حفظ کردن مطالب مشکل داریم و گاهی نمیتوانیم درسهایمان را به خوبی به یاد بسپاریم؟
اگر شما به طور تصادفی، افرادی را انتخاب کنید و از آنها بپرسید که بهترین راه حفظ کردن چیست؟ مطمئنا بیشتر آنها خواهند گفت تکرار زیاد، کلید اصلی حفظ کردن است. اما طبق تحقیقات، تکرار زیاد هرگز روش مناسبی برای حفظ کردن نخواهد بود. بهتر است به جای اینکه تمرکز خودمان را روی تکرار کردن مطالب بگذاریم، روشهایی را یاد بگیریم که به ما کمک میکنند مطالبی که خواندهایم را بهتر به خاطر بیاوریم. به خاطر آوردن مطالب به عمق یادگیری ما بستگی دارد پس اگر میخواهید قدرت یادگیری ذهنتان را افزایش دهید تا بتوانید هر آنچه خواندهاید را به راحتی به خاطر بیاورید، تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
1. سبک یادگیری خود را کشف کنید.
همه انسانها سبک مطالعه و یادگیری خاصی دارند که به آنها کمک میکند مطالبی که خواندهاند را بهتر به حافظه بسپارند. شاید برای شما هم پیش آمده باشد که وقتی در حال فکر کردن روی جواب سوالی هستید، ذهن شما میتواند تصویری از صفحه یا جوابی که روی آن متمرکز هستید را به یاد بیاورد. این دسته از افراد یادگیری دیداری قویتری دارند و ذهن آنها با دیدن، بهتر میتواند مفاهیم را در خود ذخیره کند. سبک یادگیری در انسانها متفاوت است و اینکه ذهن شما توانایی یادگیری بصری، صوتی یا تجربی بهتری دارد، صرفا بسته به شماست و چیزی است که خودتان باید در خودتان کشف کنید. شاید شما با نگاه کردن به یک محتوای خاص آن را به خوبی یاد بگیرید و شاید تکرار همان محتوا با صدای در یادگیریتان تاثیر بیشتری داشته باشد. کشف سبک یادگیری ذهن، مسئلهای است که به شدت میتواند در به خاطر آوردن راحتتر مطالب، برایتان مفید باشد.
2. برای شروع مطالعه آماده شوید.
محیطی که برای مطالعه انتخاب میکنید، تاثیر زیادی در یادگیری شما دارد. تمرکز در محیط استاندارد برای مطالعه، راحتتر است و باعث بازدهی بیشتری میشود. حتی اگر شما توانایی مطالعه در محیطهای شلوغ را دارید، بهتر است از مطالعه کردن در محیطهایی که پرسروصدا هستند، بپرهیزید. زیرا هر عاملی که باعث حواسپرتی حین مطالعه شود، کیفیت مطالعه و عمق یادگیری را کاهش خواهد داد. بهتر است قبل از شروع مطالعه، همه وسیلههایی که در طی مطالعه لازم خواهید داشت را آماده کنید تا مجبور به وقفه انداختن حین مطالعه نشوید. هر وقفهای که بین مطالعه به وجود بیاید میتواند تمرکز شما را تا حد زیادی کاهش دهد.
برای یادگیری راهکارهای حفظ تمرکز اینجا را کلیک کنید
3. هر چیز که باید حفظ کنید را، ضبط کنید یا بنویسید
ضبط کردن یا نت برداری، روش فوقالعادهای برای یادگیری هستند که بسته به سبک مطالعه شما، در حفظ مباحث کلاسی کاربرد فوقالعادهای دارد. اگر سبک شنیداری قوی دارید، صدای خود را ضبط کنید و به دفعات زیادی به صدای ضبط شدهتان گوش دهید. گوش کردن به صدای ضبط شده، روش فوقالعادهای است که شما میتوانید در حین انجام کارهای روزمره خود مانند انجام کارهای منزل، استراحت و حتی قبل از خواب نیز انجام دهید. کافی است چند بار این روش را امتحان کنید تا تاثیر فوقالعاده آن در یادگیریتان را ببینید. اگر سبک دیداری قوی دارید، از مباحثی که قرار است حفظ کنید، نت برداری کنید و در جایی که مقابل چشمتان است، مانند آیینه یا دیوار اتاق بچسبانید تا با هر بار دیدن نت هایتان، مطالب برایتان مرور شود. البته همانطور که گفتیم، تکرار بهینهترین روش برای حفظ مطالب نیست اما این کار باعث میشود با هر بار نگاه کردن به خلاصهنویسیهایتان، مطالب در ذهنتان بیشتر تثبیت شود.
4. خلاصه نویسیهایتان را طبقهبندی یا کدگذاری کنید
خلاصهنویسی کردن از روشهایی است که باعث یادگیری خوبی میشود، اما اگر میخواهید مطالب برایتان بهتر جا بیفتد، از رنگها یا کدگذاریهای مختلفی برای طبقهبندی خلاصهنویسیهایتان استفاده کنید. این روش بازده فوقالعادهای در افرادی که دارای سبک بصری هستند، دارد.
5. قبل از یادگرفتن مطالب، سراغ مفاهیم جدید نروید.
در حین مطالعه، قبل از اینکه سراغ مفاهیم جدید بروید، سعی کنید تمام مطالبی که خواندهاید را بدون نگاه کردن به کتاب یا یادداشتهایتان، به یاد بیاورید و اگر احساس کردید بعضی از آنها را فراموش کردهاید، قبل از اینکه سراغ مباحث جدید بروید، بخش فراموش شده را دوباره بخوانید تا مطالب در حافظه کوتاه مدت شما ثبت شود و بعدا در به خاطر آوردن مطالب به مشکلی برنخورید.
6. مطالبی که یاد گرفتهاید را به خودتان یا به شخص دیگری یاد بدهید.
تحقیقات نشان میدهد یاد دادن مطالبی که خواندهایم به شخص دیگر یا توضیح دوباره همان مطلب برای خودمان، نقش بهسزایی در یادگیری مطالب دارد. با این کار ذهن در برابر چالشی برای بازیابی اطلاعات قرار میگیرد. پس اگر میخواهید مطمئن شوید که مطلبی را به خوبی یاد گرفتهاید یا نه؟ یاد دادن همان مطلب به یک دوست یا به خودتان، میتواند بهترین راهحل باشد. برای این کار روشهای مختلفی وجود دارد. شما میتوانید بخشی که یاد گرفتهاید را به دوستانتان یاد بدهید یا با دادن اطلاعات اولیه به خانواده در مورد آن مبحث، توضیحی از آنچه یاد گرفتهاید، برایشان ارائه دهید. اگر کسی را پیدا نکردید، توضیح مطلب جلوی آیینه برای خودتان، یا حل سوالهای بیشتر میتواند راهحل مناسبی برایتان باشد. یکی از روشهای خلاقانهای که میتوانید برای محک زدن ذهنتان و تثبیت عمیق مطالب برای یادگیری، استفاده کنید، طراحی سوالهایی است که دارای جای خالی، سوالات چارگزینهای و … هستند. تمام این روشها، روشهایی تجربی برای یادگیری هستند و میتوانند برای تمام سبکهای مطالعه، مخصوصا سبک تجربی مفید واقع شوند.
7. زمان استراحتی را برای خود در نظر بگیرید
استراحتهای کوتاه در بین بازههایی که برای مطالعه، در نظر میگیرید، تاثیر ویژهای روی یادگیری شما دارند. به هیچ وجه استراحت را بیارزش تلقی نکنید و فکر نکنید بهتر است به جای اختصاص دادن زمانی برای استراحت، مطالعه را ادامه دهید. استراحت بین مطالعه، باعث ریکاوری ذهن شما میشود و ذهنتان را برای بازههای بعدی مطالعه آماده میکند. در حین مطالعه به اطلاعاتی که در حال یاد گرفتن هستید فکر نکنید. زمانی که بازه مطالعه خود را به پایان برسانید، خواهید دید که تمام مطالبی که خواندهاید را به یاد دارید.
8. مواد غذایی که تاثیر مثبتی بر یادگیری دارند.
چای سبز
بهتر است قبل از شروع مطالعه، یک لیوان چای سبز بنوشید. چای سبز تاثیر زیادی در بهبود یادگیری ذهن دارد. از نظر علمی ارتباط بین عصبهای ذهن، تعیین کننده عمق یادگیری است. این عصبها توسط نورونهایی به هم متصل شدهاند که این نورونها به مرور زمان و با افزایش سن، دچار آسیب میشوند. چای سبز با خواصی که دارد میتواند تا حد چشمگیری آسیب رسیدن به نورونها را کاهش داده و باعث بهبود یادگیری شود.
ماهی
گوشت ماهی سرشار از امگا۳ است ومصرف امگا۳ تاثیر خوبی در بهبود روند حافظه دارد. حدود ۶۰درصد از ذهن انسانها از چربی ساخته شده که نیمی از این چربی، امگا۳ است. امگا۳ میتواند از زوال ذهن جلوگیری کرده و مریضیهایی مانند آلزایمر را کاهش دهد. برای افزایش توانایی یادگیری و حفظ کردن، ماهی را حتما در برنامه غذایی خود قرار دهید.
زغال اخته
زغال اخته تاثیر خوبی در افزایش حافظه کوتاه مدت دارد. وجود برخی از آنتیاکسیدانها داخل زغال اخته، باعث میشوند ارتباط بین سلولهای مغز بهتر شوند. مصرف زغال اخته در وعده صبحانه همراه با غلات، علاوه بر تقویت ذهن میتواند از پیری نیز جلوگیری کند.
قهوه
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که مجبور شوید تمام شب را برای مطالعه یا تمام کردن مقالههایتان بیدار بمانید. اگر شما هم عادت به شب بیداری برای انجام کارهایتان دارید، احتمالا رابطه خوبی با قهوه دارید. قهوه دارای مقدار زیادی آنتیاکسیدان و کافئین است. کافئین موجود در قهوه، باعث هوشیاری بیشتر مغز و حفظ تمرکز میشود. اما حواستان باشد در مصرف کافئین زیادهروی نکنید.
جویدن آدامس
در برخی از کشورها به دانشآموزان اجازه داده میشود در کلاس درس آدامس بجوند. زیرا معتقدند جویدن آدامس به افزایش تمرکز کمک میکند. البته تاثیر مثبت آدامس روی حافظه، هنوز به طور قطعی تایید نشدهاست و تا حد زیادی بستگی به شرایط دارد.