بهترین راه های رفع خواب آلودگی هنگام درس خواندن : اگر به این فکر میکنید که چگونه با خواب آلودگی خود هنگام درس خواندن مقابله کنید، در جای درستی قرار دارید.
زمانی که برای آماده شدن در هر آزمون و امتحانی مجبورید ساعتهای طولانی را بهصورت پشت سر هم مطالعه کنید، خواب به بزرگترین مانع شما تبدیل خواهد شد. وقتی صبح با ذهنی شاداب و سرزنده مطالعه میکنید، درک مطالب درسی بسیار آسانتر است اما احساس خستگی و خواب آلودگی در بعد از ظهر و اواخر شب باعث از بین رفتن تمرکز و آرامش میشود. در این مقاله، 15 مورد از بهترین و مؤثرترین راه های رفع خواب آلودگی هنگام درس خواندن را خدمت شما عزیزان ارائه میدهیم. به کار بردن این روشها نهتنها مانع خواب آلودگی میشود، بلکه به شما کمک میکند تا از انرژی خود برای افزایش تمرکز استفاده کنید. ادامه مقاله را از دست ندهید:
دلایل خواب آلودگی هنگام درس خواندن
خواب آلودگی از بزرگترین موانع درس خواندن است که میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. از رایجترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- نداشتن خواب کافی در طول شب
- شب بیداری
- نداشتن علاقه و انگیزه برای یادگیری مطالب درسی
- خستگی ناشی از کار و حضور در کلاس
- احساس استرس و اضطراب
- …
اگر بتوانید دلیل اصلی خواب آلودگی خود هنگام درس خواندن را پیدا کنید، مطمئناً به نقطه شروع حل این مشکل دست پیدا خواهید کرد. اگر خواب کافی دارید ولی باز هم هنگام مطالعه کردن احساس خواب آلودگی به سراغتان میآید، دو گزینه پیش روی شما قرار دارد. اولی اینکه، کتابهای خود را کنار بگذارید و بخوابید، دوم اینکه، با این احساس خواب آلودگی خود مبارزه کنید و تمام کارهای لازم برای بیدار نگه داشتن خود را انجام دهید. مطمئناً خوابیدن هنگام درس خواندن، آسانترین کاری است که میتوانید انجام دهید، اما کار درست این است که با استفاده از بهترین راه های رفع خواب آلودگی هنگام درس خواندن، تمرکز و انگیزه لازم جهت یادگیری را حفظ کنید.
15 مورد از بهترین راه های رفع خواب آلودگی هنگام درس خواندن
در این بخش نکات بسیار مفید و سودآوری را برای جلوگیری از خواب آلودگی در حین مطالعه میآموزید. مطمئن باشید با رعایت کردن این موارد از زمان خود بهتر استفاده میکنید و همین باعث افزایش تمرکز و انگیزه لازم برای یادگیری خواهد شد. با ادامه مقاله همراه باشید:
1. خواب منظمی داشته باشید.
خواب نقش مهمی در خلقوخو، توجه، انگیزه و حافظه ایفا میکند؛ همه این موارد بر یادگیری تأثیر بسزایی دارند. درواقع، اولویت دادن به خواب (هم در کوتاهمدت و هم در بلندمدت) یکی از مؤثرترین راه های رفع خواب آلودگی هنگام درس خواندن است که باعث افزایش هوشیاری میشود.
یکی از علتهای اصلی خواب آلودگی هنگام درس خواندن، نداشتن خواب کافی در شب است. 7 تا 8 ساعت خواب در شب، برای حفظ سلامتی ضروری است. البته برخی افراد به چند ساعت خواب بیشتر یا کمتر از این بازه نیاز دارند. مهم این است که برنامه خواب منظمی داشته باشید و به آن پایبند باشید. خواب خود را طوری تنظیم کنید که هر شب در یک ساعت مشخص نیاز به خوابیدن داشته باشید.
زود خوابیدن و زود بیدار شدن باعث سلامتی جسمی و روحی و همچنین افزایش انرژی و هوشیاری هنگام درس خواندن میشود.
اگر از صبح زود مطالعه را شروع کردهاید و وقفهای در این مطالعه ایجاد نکردهاید، پس بهتر است با یک خواب کوتاه در بعد از ظهر، مغزتان را از فرسودگی نجات دهید. این خواب به شما کمک میکند تا در اواخر شب احساس خستگی و خواب آلودگی نداشته باشید. مطالعات نشان میدهد در کنار خواب شبانه، بدن با 90 دقیقه خواب در طول روز، یک چرخه کامل خواب را تجربه میکند. خواب بعد از ظهر 90 دقیقهای، انرژی لازم برای درس خواندن در ادامه روز را فراهم خواهد کرد.
2. میزان روشنایی فضای مطالعه خود را تنظیم کنید.
بزرگترین اشتباهی که اکثر دانشآموزان انجام میدهند، این است که فقط با یک چراغ رومیزی روشن مطالعه میکنند و به همین دلیل بخش بزرگی از فضا یا اتاق مطالعه تاریک میماند. این تاریکی باعث وسوسه بیشتر نسبت به خوابیدن میشود. به همین دلیل، برای جلوگیری از چنین وضعیتی باید میزان روشنایی اتاق خود را تنظیم کنید.
یکی از مهمترین دلایلی که تنظیم روشنایی نور را در بین راه های رفع خواب آلودگی هنگام درس خواندن قرار داده است، این است که دریافت نور مناسب به مغز کمک میکند تا روی دادههایی که در حال تعامل با آنها است، تمرکز بیشتری داشته باشد.
به جای درس خواندن در کنار یک چراغ کمنور یا اتاق تاریک، فضای مطالعه خود را روشن نگه دارید تا مغزتان را فریب دهید و به خاطر تصور اینکه هنوز روز است، احساس انرژی بیشتری داشته باشید.
البته، نوع نور نیز اهمیت زیادی دارد. روشنایی اتاق با نور طبیعی (نور خورشید از پنجره) باعث افزایش هوشیاری و تمرکز دانشآموز میشود. مطالعات نشان میدهند افرادی که در طول روز در معرض نور طبیعی قرار گرفتهاند، در مقایسه با نور مصنوعی، هوشیاری طولانیتر و بیشتری دارند.
3. رژیم غذایی سالمی داشته باشید.
نوع و میزان تغذیه، تأثیر زیادی روی سطح انرژی دانشآموز دارد. تنقلات شیرین و غذاهای ناسالم میتوانند قند خون شما را افزایش داده و ضمن افت فشارخون، باعث ایجاد احساس تنبلی و بیحالی شود.
از سوی دیگر، اگر غذا خوردن را فراموش کنید یا بیش از حد غذا بخورید، ممکن است بههمریختگی ساعت خواب شما را به همراه داشته باشد و همین بههمریختگی، دلیل اصلی تشدید خواب آلودگی شود.
سعی کنید، وعدههای غذایی کمحجم و مکرر (هر 2 یا 3 ساعت یکبار) را هدف قرار دهید. هر وعده غذایی شما باید حاوی پروتئین، کربوهیدرات و منبع چربی سالم باشد.
پروتئین: ماهی سفید، عدس، لوبیا، گوشت مرغ و گاو، کره بادام زمینی، تخممرغ و لبنیات
کربوهیدرات: میوه، سبزیجات، آجیل، لوبیا، نخود، جو، برنج قهوهای، نان سبوسدار
چربیهای سالم: آووکادو، ماهی قزلآلا، تخممرغ، آجیل، روغن، زیتون، روغن نارگیل، کره آجیل
غذاهای سرشار از چربی میتوانند باعث تشدید خواب آلودگی و بیحالی شما شوند. به همین دلیل، داشتن یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از مواد مغذی و فیبر مانند سوپ، سالاد، میوه و سبزیجات، یکی از بهترین راه های رفع خواب آلودگی هنگام درس خواندن است.
اگر میخواهید سطح قند خون خود را افزایش دهید، به جای کیک و شکلات، به سراغ میوههای سرشار از قند مانند سیب، پرتقال و موز بروید.
مصرف مقدار کافی پروتئین باعث افزایش سطح انرژی میشود. سعی کنید غذاهایی بخورید که عمدتاً از پروتئین تشکیل شدهاند تا برای مدت طولانی، سوخت بدن شما را تأمین کنند.
از خوردن نوشیدنیهای شیرین مانند نوشابه و تنقلات پر کربوهیدرات مثل چیپس خودداری کنید. این نوع مواد غذایی ممکن است باعث تقویت سریع انرژی شوند ولی بعداً باعث افت عملکرد شما خواهند شد.
4. به میزان کافی، آب مصرف کنید.
گاهی اوقات خستگی یا خواب آلودگی نشانه کمآبی بدن است، اما کمآبی نه تنها باعث افت انرژی شما میشود، بلکه ممکن است عملکردهای شناختی شما را نیز مختل کرده و درس خواندن را برای شما دشوار کند.
مطالعات انجامشده در این زمینه نشان میدهد، سطوح خفیف تا متوسط کمآبی بدن باعث ایجاد اختلال در حافظه کوتاهمدت، تمرکز، هوش ریاضی، هوشیاری و ادراک خواهد شد.
برای جلوگیری از احساس خواب آلودگی یا سستی هنگام درس خواندن، آب کافی مصرف کنید. سعی کنید روزانه حداقل 2 لیتر آب بنوشید. این کار به جریان خون در مغز کمک میکند و باعث افزایش هوشیاری میشود. میتوانید با طعم دادن به آب با میوه یا آبمیوه، خود را به نوشیدن منظمتر آب تشویق کنید.
فراموش نکنید که نوشیدن آب کافی یکی از تأثیرگذارترین راه های رفع خواب آلودگی هنگام درس خواندن است که اکثر دانشآموزان موفق از این ترفند استفاده میکنند.
5. تحرک داشته باشید.
حرکت باعث تقویت انرژی میشود و یک اقدام مؤثر برای بیدار ماندن، کاهش استرس هنگام درس خواندن و بهبود حافظه است.
مطالعه انجامشده در این زمینه نشان میدهد، 10 دقیقه پیادهروی در فضای باز، حافظه، قدرت تشخیص ویژگی و حل تکالیف ریاضی را بهبود میبخشد.
در هنگام درس خواندن، هر 30 تا 50 دقیقه یکبار برای پیادهروی یا هر نوع حرکت ورزشی وقت بگذارید. شاید با خودتان فکر کنید که این کار باعث اتلاف وقت شما میگردد، درحالیکه اصلاً چنین نیست. درواقع، شما با انجام حرکات ورزشی، تنبلی و احساس خواب آلودگی که مانع درس خواندن شما میشوندرا از میان برمیدارید. حتی، راه رفتن هنگام درس خواندن تأثیر زیادی در افزایش تمرکز و انگیزه شما خواهد داشت.
با حرکت بدن، تمام ماهیچههای شما بیدار میشوند و پروتئینهایی در مغز آزاد میشوند که به بهبود حافظه شما کمک میکنند.
6. هنگام درس خواندن زیاد راحت نباشید.
یکی از دلایل اصلی احساس خواب آلودگی هنگام درس خواندن، راحت بودن بیش از حد است. نکته اصلی در مقابله با آن، این است که به هیچ وجه رختخواب خود را برای درس خواندن انتخاب نکنید. اگر به دنبال راه های رفع خواب آلودگی هنگام درس خواندن هستید، باید به فکر جداسازی فضای مطالعه و خواب خود باشید چون در این شرایط، مغز شما بهوضوح بین این دو تمایز قائل میشود.
ترجیحاً روی میز و صندلی بنشینید و پشتتان را صاف نگه دارید. نشستن به شما کمک میکند که بیدار و هوشیار باشید. برای تقویت تمرکز و حافظه خود، میتوانید هر روز محل درس خواندن خود را تغییر دهید، اما مراقب باشید که هیچیک از آنها باعث ایجاد احساس خواب آلودگی در شما نشود.
بعضی وقتها به جای نشستن، ایستادن را نیز امتحان کنید. این کار باعث میشود گردش خون شما تقویت شده و از خواب آلودگی شما جلوگیری شود.
حتی با استفاده از تکنیکهای ارائهشده در این مقاله، ترکیب رنگهای فضای مطالعه خود را طوری تنظیم کنید که تمرکز و انگیزه شما برای درس خواندن افزایش پیدا کند.
7. همراه با دوستان خود درس بخوانید.
اگر هنگام درس خواندن تنها نباشید، احتمال اینکه احساس خواب آلودگی داشته باشد، به شدت کمتر میشود. مطالعه با گروهی از دوستان میتواند باعث حواسپرتی شود، اما در صورت مدیریت درس زمان و مطالب درسی میتواند به یک امتیاز تبدیل شود.
مشورت هنگام درس خواندن، سؤال کردن در مورد یک مسئله درسی و مشارکت در یادگیری باعث میشود که درک مفاهیم بهمراتب راحتتر و جذابتر شود.
درس خواندن دستهجمعی نهتنها باعث افزایش انگیزه و مسئولیت میشود، بلکه میتواند دیدگاههای جدیدی از مطالب درسی را ارائه دهد.
در مورد موضوعات مختلف بحث کنید و یا از یکدیگر امتحان بگیرید تا مطالعه برای شما پر جنبوجوش و جذابتر شود. یک گروه 3 تا 6 نفره برای درس خواندن مناسب است. مدیریت گروههای بزرگتر سختتر است و همین باعث اتلاف وقت و حواسپرتی خواهد شد.
8. با صدای بلند درس بخوانید تا مغزتان را درگیر کنید.
اگر به صدای خود گوش بدهید، احساس خواب آلودگی شما کمتر میشود. فرقی نمیکند که یک فصل از کتاب را میخوانید یا جزوههای خود را بررسی میکنید، اگر مطالب را با صدای بلند بخوانید، درواقع به کنترل انرژی خود کمک میکنید.
اگر با این تکنیک، یادگیری برای شما سختتر میشود، بهتر است با صدای بلند با خودتان صحبت کنید. بهعنوانمثال، به خود بگویید: “بسیار عالی، من فصل دوم کتاب فارسی را تمام کردم، الآن نوبت آن است که مطالعه برای امتحان زبان انگلیسی را شروع کنم.”
اگر سعی کنید مانند معلم، یک مبحث درسی را به خود آموزش دهید، نهتنها به رفع خواب آلودگی خود کمک میکنید، بلکه قدرت یادگیری خود را نیز ارتقاء میبخشید.
9. مطالعه خود را بهصورت طولانیمدت انجام ندهید.
بااینکه اکثر دانشآموزان فکر میکنند اگر طولانیمدت و بدون فاصله درس بخوانند، حتماً نتایج خوبی میگیرند ولی مطمئناً انجام این کار بدون از دست دادن تمرکز تقریباً غیرممکن است.
مدت بهینه مطالعه مداوم 2 ساعت است. بهترین ایده این است که هر دوره 2 ساعته را به مطالعه 25 دقیقهای و استراحت 5 دقیقهای تقسیم کنید.
در این استراحتهای 5 دقیقهای و 25 دقیقهای بین دورههای دوساعته بلند شوید و با انجام حرکات کششی و تنفسی انرژی لازم برای ادامه مطالعه خود را داشته باشید. البته، در بخشهای جلوتر کمی بیشتر در مورد این تکنیک صحبت خواهیم کرد.
9. از طریق نوشتن، یاد بگیرید.
اگر مطالب درسی را فقط با خواندن یاد بگیرید، وضعیت یکنواختی ایجاد میشود که همین یکنواختی، دلیل اصلی بیحوصلگی و خواب آلودگی است. برای اینکه این بیحالی را از خود دور نگه دارید، توصیه میشود صرفاً یک تماشاگر نباشید، بلکه با نوشتن یاد بگیرید تا با این کار مغزتان فعالیت بیشتری داشته باشد.
یادداشتبرداری از نکات مهم و کلیدی یکی از مؤثرترین راه های رفع خواب آلودگی هنگام درس خواندن و همچنین یادگیری بهتر است چون نهتنها بدن شما را در این یادگیری درگیر میکند بلکه شما را متمرکز و بیدار نگه میدارد.
10. یک چرخه موضوعی برای مطالعه خود در نظر بگیرید.
برای اینکه بیحالی و خستگی را از خود دور نگه دارید، سعی کنید چند درس را جهت مطالعه روزانه انتخاب کنید و مطالعه خود را بهصورت یک چرخه انجام دهید. زمانی که احساس کردید، یادگیری مطالب جدید از درس فعلی برایتان جذابیت ندارد و باعث بیحالی شما میشود، به سمت درس دیگر بروید تا انرژی خود را حفظ کنید.
آیا با تکنیک پومودورو آشنا هستید؟
پومودورو، تکنیکی برای مدیریت زمان است که بر اساس آن، هر کار به مدت 25 دقیقه انجام میشود و سپس 5 دقیقه برای استراحت در نظر گرفته میشود. میتوانید موضوعات درسی خود را با این تکنیک تقسیمبندی کنید و چرخه مربوط به آن را طی کنید. این کار باعث میشود ذهن شما شادابی خود را حفظ کند و بازده یادگیری افزایش پیدا کند.
یک نمونه از درس خواندن بر اساس تکنیک پومودورو:
- مطالعه درس عربی به مدت 25 دقیقه
- 5 دقیقه استراحت
- مطالعه درس شیمی به مدت 25 دقیقه
- 5 دقیقه استراحت
- تمرین درس ریاضی به مدت 25 دقیقه
- 5 دقیقه استراحت
و دوباره، با مطالعه درس عربی این چرخه را از سر بگیرید.
11. از مطالعه موضوعات سخت در شب خودداری کنید.
اگر آخر شب را به یادگیری موضوعات سخت و حل مسائل پیچیده اختصاص دهید، احساس خستگی و خواب آلودگی شما به شدت افزایش پیدا میکند. سعی کنید بخشهای سبک و آسان مطالب درسی را برای شب نگه دارید.
بهتر است مطالعه بخشهای سخت، در طول روز که فعالیت و شادابی مغز بیشتر است، انجام شود. در این صورت از زمانی که به درس خواندن خود اختصاص میدهید، لذت میبرید و بازده یادگیری شما بیشتر میشود.
13. از آدامس استفاده کنید.
اگر دهان در حال حرکت باشد، شدت خواب آلودگی کمتر میشود. مخصوصاً آدامس نعنایی با تقویت عملکرد شناختی مغز همراه است.
جویدن آدامس هنگام درس خواندن باعث افزایش جریان خود در مغز و انگیزه ذهنی هنگام مطالعه میشود.
اکثر دانشآموزان ادعا میکنند جویدن آدامس در حین مطالعه باعث افزایش هوشیاری آنان میشود. چند بسته آدامس با طعمهای موردعلاقه را در کنار خود داشته باشید و در زمان مناسب از آنها استفاده کنید.
13. مراقب چشمان خود باشید.
دیگر زمان آنکه مطالب درسی را فقط از روی کتاب و دفتر میخواندیم، گذشته است. عصر، عصر دیجیتال است و بسیاری از دانشآموزان ساعتها به صفحهنمایش رایانه خود خیره میشوند تا به منابع متنوعی که برای یادگیری مطالب درسی وجود دارد، دسترسی پیدا کنند.
کارشناسان توصیه میکنند، هر 20 دقیقه یک بار چشمهای خود را از صفحه رایانه یا گوشی دور نگه دارید. چشمان خود را ببندید و کمی روی پلکهای خود فشار وارد کنید، سپس آنها را باز کنید و برای مدتی روی یک دیوار خالی تمرکز کنید تا چشمانتان خسته نشوند و احساس خواب آلودگی نکنید.
نوشیدن قهوه یا سایر نوشیدنیهای کافئین دار میتواند انرژی شما را افزایش دهد اما به یاد داشته باشید این افزایش انرژی میتواند کوتاهمدت باشد. این گزینه ازجمله راه های رفع خواب آلودگی هنگام درس خواندن است که بهتر است در آخر لیست شما قرار بگیرد. کافئین زیاد برای شما مضر است و شما نباید روزانه بیشتر از 500 تا 600 میلیگرم کافئین مصرف کنید. میران مناسب مصرف کافئین برای دانش آموزان حداکثر 400 میلیگرم است.
مطالعات نشان میدهند مصرف دز مناسب کافئین میتواند قدرت فکر کردن و انجام وظایف را بهبود ببخشد اما دزهای بالا (900 میلیگرم یا بیشتر) اثر معکوس دارند. مصرف زیاد کافئین میتواند علائمی مانند اضطراب، لرزش، عصبانیت، کاهش انرژی و ناراحتی معده را به همراه داشته باشید که تمرکز را برای شما سختتر میکنند.
از خوردن نوشیدنیهای انرژیزا خودداری کنید چون امکان دارد بعد از تمام شدن اثرات آنها، دچار اختلال شوید. اگرچه این نوشیدنیها و قرصهای کافئین دار راهحلهای سریع و وسوسهانگیزی به نظر میرسند اما عوارض جانبی آنها میتواند تهدیدی برای سلامتی شما باشند.
15. در صورت تشدید خواب آلودگی، خوابهای 20 تا 30 دقیقهای را در برنامه خود لحاظ کنید.
هر زمان که بیشازحد احساس خواب آلودگی کردید، مطالعه خود را کنار بگذارید و به مدت 20 الی 30 دقیقه بخوابید.
این چرتهای کوتاهمدت باعث تقویت حافظه و هوشیاری میشود. در صورتی که در خانه هستید، روی مبل دراز بکشید و یا به رخت خواب بروید. در غیر این صورت اگر در کتابخانه هستید، سر خود را روی میز قرار دهید و با یک وضعیت مناسب استراحت کنید.
اگر به دنبال یک بازی آموزشی هستید که هم خواب آلودگی شما را از بین ببرد و هم اینکه به تقویت انگیزه شما برای یادگیری کمک کند، یک پیشنهاد ویژه برای شما داریم.
بازی آموزشی تاپس با ارائه یک فضای رقابتی و انگیزشی فوقالعاده، دانشآموزان را تشویق میکند تا از دانستههای خود جهت مشارکت در این رقابتها استفاده کنند و با شرکت در بازیها و آموزش مطالب بیشتر، از زمان استراحت خود نیز استفاده بهینهای داشته باشند. پس فرصت را از دست ندهید و هر چه زودتر با دانلود این بازی، شروع جدیدی برای دوره تحصیلی خود رقم بزنید.
نتیجهگیری در مورد راه های رفع خواب آلودگی هنگام درس خواندن
درس خواندن، بهخصوص در پایان یک روز طولانی باعث خستگی و بیحالی میشود و حفظ بیداری و تمرکز یک چالش بسیار بزرگ است. ایجاد عادات سالم مانند خواب کافی، تغذیه مناسب، ورزش و … میتواند به از بین بردن خواب آلودگی شما کمک کند. امیدواریم که با مطالعه راه های رفع خواب آلودگی هنگام درس خواندن، شرایط لازم برای یک مطالعه بهینه و مؤثر را فراهم کنید. از اینکه تا انتهای مقاله با ما همراه بودید، متشکریم.