تقریباً همه دانش آموزان در بازه‌های زمانی خاصی دچار خستگی و بی‌حوصلگی می‌شوند و به همین دلیل به دنبال راه‌هایی برای افزایش انگیزه درس خواندن هستند. گاهی اوقات پیدا کردن انگیزه کار سختی است و مطمئناً همه استراتژی‌ها و روش‌های افزایش انگیزه به‌طور مساوی و برای همه به یک اندازه تأثیرگذار نیستند. ما سعی می‌کنیم در این مقاله راهکارهایی را ارائه دهیم که با استفاده از آنها بتوانید قدرت و انگیزه درس خواندن را چند برابر کرده و از زمانی که برای درس خواندن اختصاص می‌دهید، لذت ببرید.
چرا انگیزه درس خواندن ندارید؟
آیا تا به حال از خود پرسیده‌اید که:
” آیا کم‌کاری از خود من است و در انجام کارها یا خواندن درس‌ها تنبلی می‌کنم؟”
فرقی نمی‌کند که برای درس خواندن انگیزه ندارید یا برای رفتن به گردش با خانواده. مهم این است که بعضی اوقات شدت بی‌حوصلگی و خستگی نسبت به انجام دادن کارها افزایش پیدا می‌کند.
از یک دید دیگر به مسئله نگاه کنیم. اگر قرار باشد در ازای انجام یک کار یا خواندن یک مبحث درسی از جایزه بهره‌مند شوید، باز هم انگیزه ندارید یا اینکه احساس انرژی شما بیشتر می‌شود؟
ابتدا کمی با مفهوم کم‌کاری یا تنبلی آشنا شویم. تنبلی عبارت است از انجام ندادن یک کار، علی‌رغم داشتن توانایی تکمیل آن کار. یکی از دلایل اصلی آن، نداشتن علاقه به آن فعالیت است. نکته کلیدی این است که سعی کنید کارهای خود را طوری جهت‌دهی کنید تا تمایل شدیدی به تکمیل آن و دستیابی به نتیجه دلخواه داشته باشید. در واقع، شما برای اینکه تمایل بیشتری به ادامه دادن داشته باشید باید انگیزه درس خواندن را در خود تقویت کنید.
انگیزه همان احساس تمایل به خواستن یا اجتناب از چیزی است. اهدافی که برای فردا، یک سال بعد یا 10 سال بعد خود در سر دارید، منبع انگیزه شما هستند. هدف‌هایی که برای رسیدن به آنها تلاش می‌کنید، یک بخش از درون شما را تشکیل می‌دهند و از خود شما نشات می‌گیرند. برای پیدا کردن انگیزه درس خواندن، ابتدا دلایل ذاتی خود را شناسایی کنید و آنها را دنبال کنید.
تکنیک‌های افزایش انگیزه درس خواندن
اگر فکر می‌کنید درس خواندن یکی از سخت‌ترین کارهای دنیا است، پس در جای درستی قرار دارید. هر تکنیکی که در این بخش ارائه می‌شود، حکم یک شارژ سریع را برای شما دارد. کافی است متناسب با علاقه و شرایط خود، تکنیک‌هایی را در پروسه درس خواندن خود اعمال کنید و متوجه تأثیر آنها شوید.
1. اهداف واضحی را برای خود مشخص کنید.
ممکن است با خود فکر کنید:” هدف من فارغ‌التحصیل شدن و پیدا کردن یک شغل عالی است.” اگر چه انگیزه رسیدن به این هدف دل‌نشین است، ولی در حال حاضر به خودی خود کمکی به افزایش انگیزه درس خواندن نمی‌کند.
جهت اینکه انگیزه خود را در درس خواندن افزایش دهید باید اهداف کوتاه‌مدتی را برای خود تعیین کنید. اهدافی که رسیدن به آنها در آینده نزدیک ممکن باشد. به عنوان مثال: “من مطالعه فصل 1 درس عربی را به بهترین نحو ممکن انجام خواهم داد.” دسترسی به این هدف کار بسیار راحتی است و رسیدن به آن باعث بالا رفتن از پله‌های بعدی که همان فصل‌های بعدی می‌باشند، خواهد شد. در نتیجه با یک نمره خوب در امتحان عربی پایان می‌یابد. این نمره انگیزه‌ای برای گام‌های بعدی است.
کسب نمره 20 در امتحان، یادگیری مهارت درسی یا غیردرسی، انجام به‌موقع تکالیف درسی، کمک به همکلاسی‌ها در یک امتحان، کاهش زمان استفاده از شبکه‌های اجتماعی و … همگی اهداف کوتاه‌مدتی هستند که دستیابی به آنها باعث ایجاد عادت‌های درست و در نتیجه افزایش انگیزه درس خواندن می‌شوند.
2. فقط برای نمره درس نخوانید، بلکه به دنبال کسب مهارت باشید.
هیچ چیز خسته‌کننده‌تر از این نیست که به‌سختی برای یک امتحان آماده شوید و نمره خوبی کسب نکنید. در این گونه مواقع، اکثر دانش آموزان تسلیم می‌شوند و با خود می‌گویند:” وقتی‌که درس می‌خوانم و باز هم این اتفاق می‌افتاد، چرا مجدداً درس بخوانم؟”
کافی است دید خود را نسبت به این مسئله تغییر دهید.
زمانی که فقط برای نمره درس می‌خوانید، با اولین نمره بد تمام روحیه و انگیزه درس خواندن را از دست خواهید داد. ایده بهتر این است که به جای تمرکز روی نمره، روی تسلط خود بر تمامی مفاهیم درسی تمرکز کنید. دانش‌آموزانی که به‌طور مداوم برای تسلط تلاش می‌کنند و واقعاً آنچه که می‌خواهند را یاد می‌گیرند، نمرات خود را نیز بهبود می‌بخشند.
اگر هدف خود را در جهت تسلط بر روی مفاهیم و مباحث موردنظر تنظیم کنید، انگیزه یادگیری شما نیز بهبود پیدا می‌کند. هیچ وقت، علاقه‌مند بودن به یادگیری چیزی در مقابل بهانه‌هایی مثل خستگی و بی‌حوصلگی شکست نمی‌خورد.
جهت آشنایی با عادت های دانش آموزان موفق، این مقاله را از دست ندهید.
3. مسئولیتی که در زمینه درس خواندن دارید را بپذیرید.
مسئولیت مباحثی که برای امتحان می‌خوانید، زمانی که برای درس خواندن اختصاص می‌دهید و در نتیجه نمراتی که کسب می‌کنید، بر عهده خودتان است. مقصر دانستن دیگران یا شرایط، کار بسیار وسوسه‌انگیز و راحتی است. زمانی که به خاطر نداشتن انگیزه درس خواندن، دیگران را سرزنش می‌کنید، احتمال اینکه در امتحانات، تکالیف و پروژه‌ها عملکرد خوبی نشان ندهید، بیشتر می‌شود.
مسئولیت یادگیری و درس خواندن، می‌تواند تغییر بزرگی را در ایجاد انگیزه درس خواندن به دنبال داشته باشد. تشخیص اینکه شما مسئول چه کارهایی هستید، باعث می‌شود تا دید جدی‌تری نسبت به شروع آنها داشته باشید. البته مسئولیت‌پذیری به‌تنهایی برای مقابله با حواس‌پرتی‌های بیرونی کافی نیست.
زمانی که هنگام درس خواندن وسوسه شدید اینستاگرام را چک کنید یا ادامه بازی خود را انجام دهید، کمی مکث کنید. یک نفس عمیق بکشید. سپس با صدای بلند به خود بگویید:” هیچ کس این مبحث را به جای من یاد نخواهد گرفت “، ” هیچ کس به جای من امتحان نخواهد داد “. تأثیر این نوع جملات روی تمرکز و انگیزه درس خواندن، شگفت‌انگیز است.
4. ذهنیت رشد را بپذیرید.
برخی از مردم معتقد هستند که هوش یک ویژگی ثابت است و میزان هوش هر شخص از همان دوره تولد، مشخص می‌شود. درحالی‌که چنین نیست و با کار کردن روی هوش، می توان به تقویت آن کمک کرد.
تحقیقات نشان می‌دهند که افراد موفق تمایل به باور این دارند که هوش در طول زندگی و با تجربه‌های جدید ایجاد می‌شود. افرادی که چنین طرز فکری دارند از ذهنیت رشد برخوردار هستند.
افراد دارای ذهنیت رشد، در برخورد با چالش‌ها و تکالیف سخت به جای نادیده گرفتن توانایی‌های خود به این فکر می‌کنند که ” من هنوز این را نمی‌دانم، اما اگر سخت تلاش کنم می‌توانم آن را یاد بگیرم.”
محققان به این نتیجه رسیده‌اند، اگر مغز شما به انجام کاری باور داشته باشد، قوی‌تر می‌شود. این قدرت باعث مقابله با مسائل سخت، تسلط بر شرایط کنونی و بهبود وضعیت می‌شود. پس کسب نمرات بهتر و افزایش انگیزه درس خواندن در گرو قدرتی است که مغز شما به آن باور دارد.
5. به دنبال ارتباط باشید.
مطمئناً تاکنون از دانش آموزان زیادی شنیده‌ایم که ” یاد گرفتن این بخش، مثلاً انتگرال در دنیای واقعی و آینده شغلی چه کمکی به من می‌کند؟”. همین اهمیت ندادن به مباحث باعث سست شدن و کاهش انگیزه درس خواندن می‌شود.
سعی کنید رابطه بین درس و زندگی واقعی را درک کنید. مطالعاتی که در این زمینه انجام شده است، نشان می‌دهند دانش‌آموزانی که تشویق به کشف ارتباط بین موضوعات درسی با دنیای واقعی خود شده‌اند، وضعیت تحصیلی خود را بهبود بخشیده‌اند.
قبل از اینکه درس خواندن را شروع کنید، مواردی را یادداشت کنید که یادگیری آنها تأثیر مفیدی روی آینده خواهد گذاشت. این کار به شما کمک می‌کند ارزش زمان و انرژی که صرف یادگیری مباحث درسی خود می‌کنید را بیشتر بدانید.
6. خود را در آینده تصور کنید.
چشم‌های خود را ببندید و به 10 سال بعد فکر کنید. چه چیزهایی می‌بینید؟ به یک انسان موفق تبدیل شده‌اید؟ شغل موردعلاقه خود را انجام می‌دهید؟ یا در حال سفر به زیباترین شهر دنیا هستید؟
اکنون مسیر رسیدن به آن آینده دلخواه را تصور کنید.
برخی از دانش آموزان به‌راحتی مسیر تحصیلی و شغلی خود را مشخص می‌کنند و با انتخاب رشته و دانشگاه مناسب قدم به قدم به آینده دلخواه خود نزدیک می‌شوند. از طرف دیگر، برخی از دانش آموزان در مورد آنچه که می‌خواهند دچار شک و تردید می‌شوند و برقراری ارتباط بین حال و آینده خود را سخت‌تر می‌کنند.
داشتن توانایی تصور آینده، مهارتی است که انگیزه درس خواندن یا هر فعالیت دیگری را افزایش می‌دهد. هر چقدر علاقه بیشتری به داشتن یک آینده منحصربه‌فرد داشته باشید، تلاش بیشتری برای به دست آوردن مهارت‌های ضروری و کسب نمرات بهتر خواهید داشت. این تلاش بیشتر، در مقابل بهانه‌های دیگر حکم یک دیوار آهنی را دارد.
دفعه بعد که با مباحث درسی سخت روبرو شدید، چشم‌های خود را ببندید و تصور کنید که می‌خواهید در آینده چگونه زندگی کنید. سپس، تشخیص دهید که برای داشتن زندگی موردنظر از چه راه‌هایی باید عبور کنید و از عهده چه کارهایی باید بربیایید.
بیشتر بخوانید: بهترین کتاب های غیردرسی برای دانش آموزان
7. ارزش‌های زندگی خود را به‌طور دقیق مشخص کنید.
برای چه چیزی ارزش بیشتری قائل هستید؟ ترجیح می‌دهید کدام عادت‌های خوب را در خود ایجاد کنید؟ آیا برای مهربانی ارزش قائل هستید؟ آیا موفقیت مهم‌ترین ارزش زندگی شما است؟
چند دقیقه وقت بگذارید و در مورد استانداردهای زندگی خود تصمیم بگیرید. هر چقدر استانداردهای زندگی خود را بالا ببرید، ارزش تلاش‌ها و سختی‌های خود را بیشتر می‌دانید و همین استانداردهای بالا مشخص می‌کنند که دیگران چه دیدی نسبت به شما داشته باشند.
اگر بیشتر از همه‌چیز به خانواده خود اهمیت می‌دهید، علاقه شما برای راضی نگه‌داشتن خانواده، انگیزه درس خواندن و کسب نمرات عالی را افزایش می‌دهد.
تکنیک پومودورو یک تکنیک مدیریت زمان است که باعث مقابله با خستگی و حفظ انگیزه درس خواندن می‌شود. این تکنیک بسیار ساده است:
- 25 دقیقه درس بخوانید.
- 5 الی 10 دقیقه استراحت کنید.
- این چرخه را 4 بار تکرار کنید.
- بعد از 4 بار، استراحت طولانی‌تری (25 تا 30 دقیقه) داشته باشید.
- چرخه بالا را تکرار کنید.
البته، این تکنیک انواع مختلفی دارد و ممکن است بر اساس قدرت تمرکز خود، بازه‌های زمانی را کوتاه‌تر یا طولانی‌تر تنظیم کنید. مهم این است که مطالعه و استراحت خود را مدیریت کنید و اجازه ندهید که تمرکز و انگیزه درس خواندن شما صدمه ببیند.
برای اینکه زمان مطالعه و استراحت خود را به‌طور دقیق‌تر مدیریت کنید و دائم به ساعت نگاه نکنید، بهتر است از یک تایمر استفاده کنید. البته به این نکته نیز توجه داشته باشید که منظور از استراحت، فقط خوابیدن یا دراز کشیدن نیست. اگر در زمان استراحت خود ورزش کنید یا کارهایی انجام دهید که باعث پمپاژ بهتر خون شما شود، مطمئناً انرژی بیشتری برای ادامه درس خواندن خواهید داشت. البته، بهتر است حرکات ورزشی سبک و مناسبی را انجام دهید تا به خاطر افت انرژی و خستگی، تمرکز خود را از دست ندهید. توصیه می‌کنیم که در استراحت‌های 5 تا 10 دقیقه‌ای خود از شبکه‌های اجتماعی یا برنامه‌های تلویزیونی صرف‌نظر کنید؛ چون در اکثر مواقع، لذت بردن از این سرگرمی‌ها باعث طولانی‌تر شدن زمان استراحت و به هم خوردن برنامه شما می‌شود.
9. یک سیستم پاداش‌دهی برای خود ایجاد کنید.
برنامه خود را طوری تنظیم کنید که رعایت برنامه روزانه یا هفتگی و خواندن مباحث درسی موردنظر با یک پاداش دلخواه همراه باشد. چیزی را برای پاداش خود انتخاب کنید که واقعاً به آن علاقه دارید: تماشای یک فیلم انگیزشی، پیاده‌روی در پارک موردعلاقه، سینما، انجام بازی موردعلاقه و غیره.
هدف از این کار این است که محدودیت درسی به یک محدودیت لذت‌بخش تبدیل شود. این را فراموش نکنید که مسئولیت زندگی شما بر عهده خودتان است. انتظار نداشته باشید که دیگران برای موفقیت شما تلاش کنند. اگر منتظر کمک دیگران باشید، زمانی که از کمک آنها محروم بمانید، کاری برای انجام دادن نخواهید داشت. پس سعی کنید مسیر زندگی خودتان را مشخص کنید و هر کاری که باعث افزایش انگیزه شما می‌شود را انجام دهید.
نکته مهم: برای اینکه سیستم پاداش‌دهی مؤثرتری داشته باشید، باید آن را به‌صورت معقولانه مدیریت کنید. اگر می‌دانید که گرفتن نمره 20 در یک درس تقریباً غیرممکن است، برای گرفتن نمره 20 در آن درس جایزه تعیین نکنید. یک مثال دیگر اینکه اگر خرید کردن و خرج کردن پول‌هایتان به شما استرس می‌دهد، خریدن یک وسیله یا لباس گران‌قیمت را به عنوان جایزه خود تعیین نکنید.
یکی از نمونه‌های برجسته سیستم پاداش‌دهی، بازی آموزشی تاپس است.
دانش آموزان در این بازی با شرکت در رقابت‌های درسی، هم میزان سطح علمی خود را محک می‌زنند و هم برنده جوایز ارزشمند این بازی می‌شوند. مطمئن باشید که بازی تاپس ارزش این را دارد که در اولویت پاداش‌هایی قرار بگیرد که برای خود مشخص می‌کنید چون با انجام این بازی هم درس‌های خود را مرور می‌کنید و هم اینکه هیجان رقابت و پیروزی باعث افزایش انگیزه درس خواندن شما می‌شود.
اگر هنوز این بازی فوق‌العاده را نصب نکرده‌اید، هر چه زودتر دست به کار شوید و با دانلود این بازی وارد یک فضای رقابتی – هیجانی شگفت‌انگیز شوید:
10. روی میز یا دیوار اتاق خود، پست‌های انگیزشی بچسبانید.
جملاتی که به شما انگیزه می‌دهند را پیدا کنید و در بخش‌های مختلف اتاق خود بچسبانید. شاید روبرو شدن با این جملات، جرقه لازم جهت افزایش انگیزه درس خواندن را ایجاد کند. در ادامه چند نمونه از جمله‌های انگیزشی را خدمت شما عزیزان ارائه می‌دهیم:
- ” در سکوت، سخت تلاش کن، بگذار موفقیتت تنها صدای تو باشد ” – فرانک اوشن
- ” شکایت نکن، فقط بیشتر تلاش کن.” – رندی پاش
- ” چه فکر کنید نمی‌توانید، چه فکر کنید می‌توانید، حق با شماست.” – هنری فورد
- ” نگویید که وقت کافی ندارید. شما دقیقاً همان تعداد ساعت در روز دارید که به (هلن کلر، پاستور، مادر ترزا، لئوناردو داوینچی، توماس جفرسون و آلبرت انیشتین) داده شده است.” – جکسون براون جونیور.
- ” از خودتان بپرسید، آیا کاری که امروز انجام می‌دهید شما را به فردایی که انتظارش را می‌کشید، نزدیک‌تر می‌کند؟”
- “راز پیشرفت در شروع کار است.”
چند پیشنهاد دیگر برای افزایش انگیزه درس خواندن
- مقاومت در برابر یادگیری و ترس از گرفتن نمره کم را با انگیزه کسب نمره عالی جایگزین کنید.
- از درس خواندن فرار نکنید.
- خودتان را به خاطر تنبلی و کم‌کاری سرزنش نکنید.
- سعی کنید سبک درس خواندن مناسب خود را پیدا کنید.
- فضای مطالعه خود را مرتب نگه دارید و ترکیب رنگ‌ها و یادداشت‌های خود را طوری انجام دهید که انگیزه درس خواندن شما بیشتر شود.
- برنامه‌ریزی روزانه خود را به‌صورت معقولانه و دقیق تنظیم کنید.
- مکان مناسبی را برای درس خواندن پیدا کنید.
- منتظر فرصت مناسب برای شروع نباشید، همین الآن شروع کنید و مطمئن باشید امروز فرقی با شنبه بعد ندارد.
- در صورت امکان با دوستان و همکلاسی‌های خود درس بخوانید.
- درس خواندن را از مباحث ساده‌تر شروع کنید تا از همان ابتدا برای یادگیری سست نشوید.
- اهداف و دلایل تلاش را به‌طور مداوم به خود یادآوری کنید.
- مباحث درسی را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید و با زمان‌بندی مطالعه بخش‌های مربوط به درس‌های مختلف، تمرکز و انگیزه درس خواندن را حفظ کنید.
نتیجه‌گیری در مورد انگیزه درس خواندن
دستیابی به نتایج دلخواه با درس خواندن مانند هر کار دیگر نیاز به انگیزه دارد. اگر بتوانید با استفاده از استراتژی‌های ارائه‌شده، زمانی را که برای درس خواندن اختصاص می‌دهید، لذت‌بخش‌تر نمایید، مطمئناً ارزش زمانی که برای آن اختصاص می‌دهید را بیشتر درک خواهید کرد. امیدواریم مطالعه این مقاله نوری در مسیر موفقیت شما باشد. از اینکه تا انتهای مقاله با ما همراه بودید، متشکریم.
