همه ما هنگام مطالعه و درس خواندن با عوامل حواس پرتی روبرو می‌شویم که بعضی‌اوقات کنترل آنها غیرممکن به نظر می‌رسد. نگران این هستید که این مشکل باعث افت عملکرد شما در امتحانات شود ولی نمی‌دانید که چه کار باید انجام دهید؟ جای هیچ‌گونه نگرانی نیست؛ این مقاله فوق‌العاده مخصوص شما عزیزان است و با کمک راهکارهای رفع حواس پرتی هنگام درس خواندن که در ادامه ارائه می‌دهیم، به راحتی می‌توانید شرایط لازم برای مطالعه مؤثرتر را فراهم کنید.
وسوسه چند دقیقه وقت گذراندن در شبکه‌های اجتماعی شاید کمی لذت‌بخش باشد، اما وقتی این وسوسه شدیدتر شود، متوجه می‌شوید که ساعت‌ها در این شبکه‌ها حضور دارید و به جای اینکه برنامه درسی خود را دنبال کنید، در حال بازدید از پست‌ها، تصاویر و اخباری هستید که هیچ تأثیری در حال و آینده شما ندارند. البته بهتر است تأثیرات اخبار بد که به عنوان یک انرژی منفی در کل روز شما حضور پیدا می‌کنند را هم در نظر بگیرید. تلاش ما در این مقاله این است که راهکارهایی را جهت جلوگیری از حواس پرتی هنگام درس خواندن ارائه دهیم تا هر کاری را به‌صورت کنترل‌شده و مؤثر انجام دهید و در آخر روز از عملکرد خود راضی باشید. با ادامه مقاله همراه باشید:
تأثیر حواس پرتی در کیفیت درس خواندن
این کاملاً مشخص است که حواس پرتی هنگام درس خواندن باعث افت عملکرد دانش‌آموز میشود. در این بخش به تأثیرات منفی عدم تمرکز ناشی از حواس پرتی اشاره می‌کنیم:
- زمان مطالعه دروس و تکمیل تکالیف طولانی‌تر می‌شوند؛ چون بخشی از زمان لازم برای انجام آنها، صرف فعالیت‌های غیرضروری (البته، سرگرم‌کننده) میشود.
یک مثال ساده:
فرض کنید فصل یک درس عربی را شروع کردید، بعد از مطالعه عمیق چند صفحه، یک پیام حاوی خبری در مورد احتمال حذف کنکور دریافت می‌کنید. پس از اینکه در این مورد به فکر فرو رفتید و استرس و نگرانی شما در مورد نمرات درسی چند برابر شد، چقدر احتمال دارد برگردید و درس عربی را با همان تمرکز ادامه دهید؟ چقدر از مطالبی که قبلاً خوانده بودید را به خاطر سپرده‌اید؟
هدف مثال این نیست که هر گونه پیام و خبر را نادیده بگیرید، هدف این است که در حین انجام یک کار، تمرکز و انرژی خود را برای تکمیل آن در بهترین حالت ممکن صرف کنید و بعداً در زمان مناسب به کارهای دیگر بپردازید.
- خستگی ذهنی و جسمی ناشی از جابه‌جایی بین کارهای مختلف، یکی دیگر از تأثیرات منفی حواس پرتی هنگام درس خواندن است.
- تقسیم توجه و تمرکز بین فعالیت‌های مختلف باعث ایجاد اختلال در حافظه طولانی‌مدت دانش‌آموز میشود.
- اگر دانش‌آموز هنگام درس خواندن دچار حواس پرتی شود، قدرت مغز برای پردازش و ذخیره مفید اطلاعات، کمتر میشود.
- انجام چندین کار به‌صورت هم‌زمان به خصوص زمانی که یکی از این کارها، درس خواندن باشد، با عملکرد دانش‌آموز (نمرات و معدل) ارتباط منفی دارد. حتی شواهد نشان می‌دهند دانش‌آموزانی که در هنگام درس خواندن به کارهای دیگر نیز می‌پردازند با مشکلاتی مثل یادگیری ضعیف‌تر، تمرکز کمتر و اختلال در انتقال آموخته‌ها روبرو هستند.
راهکارهای جلوگیری از حواس پرتی هنگام درس خواندن
الف) نکات مؤثر جهت تمرکز بهتر
1. هنگام مواجه‌شدن با عوامل حواس پرتی، طوری برخورد کنید که متوجه هستید این عامل باعث حواس پرتی شما میشود.
وقتی در حال درس خواندن هستید و یک پیام دریافت کردید، کمی تأمل کنید و با خود بگویید: ” من از عهده کنترل تمرکز خودم بر می‌آیم.” اگر بتوانید این کار را به‌صورت مداوم تکرار کنید، قدرت فوق‌العاده‌ای در مقابله با عوامل حواس پرتی هنگام درس خواندن خواهید داشت و درنهایت، آنها دیگر تأثیری در تمرکز شما نخواهند شد. البته، بهتر است به این نکته نیز توجه داشته باشید، منظور از پیام، پیام‌های دارای محتوای سرگرمی، وقت‌گذرانی و … هستند اما سایر تماس‌ها و پیام‌هایی که از طرف افراد مهم خانواده و برای اطلاع از مسائل ضروری هستند، حتماً باید در زمان مناسب جواب داده شوند.
2. استراحت را فراموش نکنید.
شاید با خودتان فکر کنید با کنترل حواس پرتی هنگام درس خواندن، می‌توانم برای ساعت‌های طولانی (بدون وقفه) درس بخوانم و سرعت مطالعه خودم را افزایش دهم.
این ایده وسوسه برانگیز است، ولی درس خواندن مداوم باعث افت انرژی و قدرت لازم برای یادگیری مؤثر مفاهیم میشود. توصیه میشود تایمر را بین 30 تا 60 دقیقه تنظیم کنید و بعد از هر دوره درس خواندن، یک استراحت 5 الی 10 دقیقه‌ای را برای خود در نظر بگیرید.
مطمئن باشید که اگر واقعاً در حین درس خواندن تمرکز داشته باشید، به موفقیت‌های دلخواه خود دست پیدا خواهید کرد. این استراحت‌های بین مطالعه باعث آرامش ذهن، حفظ اطلاعات، افزایش بهره‌وری و تقویت تمرکز شما می‌شوند و همچنین، باعث میشود تا کمی هم که شده کنجکاوی خود در مورد دنیای آنلاین را برطرف کنید.
3. با تعیین یک هدف اصلی، درس خواندن را در اولویت قرار دهید.
وقتی یک امتحان سخت با حجم مطالب زیاد دارید، به راحتی می‌توانید مطالب را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید و یک هدف اصلی از مطالعه این بخش‌ها داشته باشید. در این نوع درس خواندن، کنترل شرایط و تمرکز، بهتر انجام میشود. هر چقدر کنترل بیشتری بر روی تمرکز خود داشته باشید، مقابله با حواس پرتی هنگام درس خواندن نیز راحت‌تر خواهد بود.
به عنوان مثال، اگر یک امتحان زیست‌شناسی دارید که 3 فصل را پوشش می‌دهد، لازم نیست همه مطالب را در یک جلسه تمام کنید. سعی کنید ابتدا روی بخش‌هایی تمرکز کنید که حس می‌کنید یادگیری آنها برای شما سخت‌تر است. نوشتن یادداشت و تهیه فلش کارت نیز ایده خوبی برای یادگیری مؤثرتر است.
4. از عوامل حواس پرتی مربوط به وسایل الکترونیکی دور باشید.
پیام‌ها، شبکه‌های اجتماعی، تماس‌ها و … عوامل حواس پرتی هستند که به وسایل الکترونیکی مخصوصاً تلفن هوشمند مربوط می‌شوند. این عوامل، یکی از مهم‌ترین موانع حفظ تمرکز هنگام درس خواندن هستند. برای کنترل این عوامل، می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:
اعلان‌های دستگاه هوشمند خود را خاموش کنید. (اگر دستگاه شما مجهز به ویژگی ” مزاحم نشوید ” یا ” Do not disturb” است، سعی کنید از آن استفاده کنید.) البته، در صورت امکان، بهتر است دستگاه را کلاً خاموش کنید و در ساعت مطالعه خود، هیچ تماسی نگیرید یا پیامی ارسال نکنید. اگر برای رفع حواس پرتی هنگام درس خواندن، نمی‌توانید دستگاه خود را خاموش نگه دارید، حداقل آن را در حالت بی‌صدا قرار دهید و در نقطه‌ای دور از فضای مطالعه خود قرار دهید.
اگر در حین درس خواندن به اینترنت نیاز دارید، می‌توانید اعلان‌های برنامه‌های دیگر را غیرفعال کرده و در مرورگر خود فقط یک تب باز کنید. البته برنامه‌هایی هستند که می‌توانید از آنها برای مسدود یا پنهان کردن اعلان‌های برنامه‌ها یا وب‌سایت‌های موردنظر استفاده کنید
5. با سطح انرژی خود کار کنید.
با اینکه اکثر دانش‌آموزان با به تعویق انداختن مطالعه سخت‌ترین مطالب درسی، احساس راحتی بیشتری دارند اما این را نیز در نظر بگیرید که سطح انرژی شما در هنگام شروع جلسه مطالعه، بالاتر است؛ بنابراین، بهتر است از مطالعه مطالب سخت شروع کنید و مطالب ساده‌تر را برای بعد نگه دارید.
این کار باعث میشود که تمرکز شما در زمانی که بیشترین نیاز را به آن دارید، حفظ شود.
در صورت از دست دادن تمرکز، با تکنیک ” اکنون اینجا باش “، به خودتان یک تلنگر بزنید. به این معنی که هر موقع متوجه شدید سختی یا خسته‌کننده بودن مطالب باعث شروع حواس پرتی شما میشود، کمی مکث کنید و به خود بگویید: ” اکنون اینجا باش”. این یادآوری به شما کمک می‌کند تمرکز خود را حفظ کنید و به مرور زمان، عوامل حواس پرتی هنگام درس خواندن را کم‌رنگ‌تر کنید.
ب) تنظیم درست برنامه مطالعه
1. مطالعه خود را با برنامه‌ریزی و زمان‌بندی درست، پیش ببرید.
وقتی علاوه بر کلاس‌های درسی و جلسات مطالعه، کارهای زیاد دیگری را نیز باید انجام دهید، احتمالاً مدیریت شرایط، کمی سخت به نظر می‌رسد.
برنامه‌ای را برای خود ایجاد کنید که در آن، زمان‌های خاصی برای مطالعه موضوعات خاص تعیین کنید. این کار باعث میشود، مطالعه دروس، کمی از حالت اجباری و خسته‌کننده بودن دربیاید تا شما بتوانید وظایف خود را در زمان مناسب به انجام برسانید.
یک نمونه از برنامه درسی:
تصمیم بگیرید دوشنبه شب، یک ساعت زیست‌شناسی بخوانید و بعد از آن، یک ساعت را برای مطالعه درس انگلیسی اختصاص دهید. سپس، سه‌شنبه، بعد از ظهر، دو ساعت ریاضی بخوانید.
برنامه خود را حفظ کنید، اما در صورت نیاز انعطاف‌پذیر باشید. به عنوان مثال، اگر روز سه‌شنبه امتحان زیست‌شناسی دارید، دوشنبه شب، به جای یک ساعت، دو ساعت را برای مطالعه این درس اختصاص دهید و درس انگلیسی را برای سه‌شنبه نگه دارید.
در صورت امکان، برنامه را در اختیار اعضای خانواده خود قرار دهید تا در هنگام مطالعه، باعث حواس پرتی شما نشوند.
مشخص کردن بهترین ساعت درس خواندن، داشتن یک تقویم دیجیتالی، تهیه یک لیست از کارهای روزانه، تعیین زمان دقیق هر گونه ملاقات، جشن یا مراسم و … به شما کمک می‌کند برنامه‌ریزی دقیق‌تر و مؤثرتری داشته باشید. داشتن برنامه درسی، علاوه بر کنترل حواس پرتی هنگام درس خواندن، به تقویت تمرکز و حافظه شما نیز کمک می‌کند.
جهت آشنایی با اصول برنامه ریزی درسی، این مقاله را از دست ندهید.
2. هر دو ساعت یک بار، موضوعات درسی را عوض کنید.
اگر برنامه خود را طوری تنظیم کنید تا تنوع و جذابیت مطالعه حفظ شود، زمانی که برای درس خواندن اختصاص می‌دهید، بازدهی بیشتری خواهد داشت و به خاطر افزایش انگیزه و اعتماد به نفس، تمایل شما برای توجه به عوامل حواس پرتی هنگام درس خواندن، کمتر و کمتر میشود.
اگر سعی کنید، یک موضوع را برای مدت طولانی مطالعه کنید، سطح انرژی و دامنه توجه شما به شدت پایین می‌آید. برای مبارزه با این مسئله، مطالعه پویا داشته باشید. به عنوان مثال، پس از دو ساعت ریاضی، یک استراحت کوتاه 15 تا 30 دقیقه‌ای داشته باشید و سپس، مطالعه درس انگلیسی را شروع کنید.
3. پاداش شما در ازای مطالعه مناسب، همان عامل حواس پرتی باشد که توجه شما را جلب می‌کند.
عوامل حواس پرتی می‌توانند به یک شیوه مثبت مورداستفاده قرار بگیرند و انگیزه‌ای برای ادامه دادن به مطالعه باشند. اگر علاقه زیادی به تماشای یک قسمت از سریال موردعلاقه خود دارید، به جای اینکه هنگام درس خواندن، حواس خود را با آن پرت کنید، با خود بگویید که: ” من این مبحث یا این جلسه مطالعه را تمام می‌کنم و پاداش من، تماشای یک قسمت از سریال موردعلاقه‌ام است”.
این انگیزه است که باعث حفظ تمرکز شما در درس خواندن میشود. پس به فکر یک سیستم پاداش‌دهی منطقی و مؤثر جهت مقابله با حواس پرتی هنگام درس خواندن باشید.
بازی تاپس با استفاده از گیمیفیکیشن، فضایی را در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌دهد که هم از بازی با هم‌کلاسی‌های خود لذت ببرند و هم انگیزه یادگیری خود را با جواب دادن به هزاران سؤال طبقه‌بندی شده، تقویت کنند. تاپس از جمله بازی‌هایی است که نه تنها مانع حواس پرتی هنگام درس خواندن نمی‌شود بلکه با یک روش جذاب‌تر، به شما کمک می‌کند تا مسیر درس خواندن را با هیجان بیشتری طی کنید.
اگر هنوز این بازی فوق‌العاده را نصب نکرده‌اید، توصیه می‌کنیم فرصت را از دست ندهید و با دانلود این بازی فوق‌العاده، یک تجربه عالی را برای خود رقم بزنید:
ج) ایجاد یک فضای مطالعه عالی
1. مکانی را برای مطالعه انتخاب کنید که شما را وادار به درس خواندن کند.
اگر فضای کتابخانه عمومی، حس درس خواندن را در شما زنده می‌کند، برای مطالعه به آنجا بروید. اگر هنگام نشستن روی صندلی راحتی کنار پنجره، حس خوبی برای خواندن درس انگلیسی دارید، آنجا را برای مطالعه این درس انتخاب کنید. مهم‌ترین نکته این است: فضایی را برای درس خواندن انتخاب کنید که شما را تشویق به یادگیری کند.
فضای مطالعه نباید پر سر و صدا باشد. برخی از دانش‌آموزان مکان کاملاً ساکت را برای درس خواندن ترجیح می‌دهد و برخی دیگر، وجود کمی صدای پس‌زمینه آرام را دوست دارند. ابتدا، سبک دلخواه خود را تعیین کنید و سپس مکان مناسب را برای درس خواندن انتخاب کنید.
اگر با نگاه کردن به پنجره، راهرو یا صندلی‌های دیگر در کتابخانه، دچار حواس پرتی می‌شوید. صندلیای را انتخاب کنید که رو به دیوار باشید تا هیچ عامل حواس پرتی در معرض دید شما قرار نگیرد.
یکی از راه‌های رفع حواس پرتی هنگام درس خواندن، تمیز نگه داشتن میز مطالعه است. هر گونه کاغذ و لوازم اضافی را از روی میز خود بردارید تا فضای بیشتری برای قرار دادن کتاب، جزوه، لپ‌تاپ و … داشته باشید. همچنین تمیز بودن فضای مطالعه، به کاهش اضطراب و افزایش انگیزه کمک می‌کند.
جهت آشنایی با اصول لازم جهت چیدمان اتاق مطالعه خود، این مقاله فوق العاده را از دست ندهید.
2. اگر در خانه درس می‌خوانید به سایر اعضای خانواده اطلاع دهید.
قرار دادن یک نوشته روی در اتاق برای آگاه‌سازی اعضای خانواده از زمان مطالعه، ایده خوبی برای مقابله با حواس پرتی هنگام درس خواندن است.
همچنین می‌توانید به دوستان خود پیام دهید که در زمان مطالعه با پیام یا تماس‌های مکرر باعث حواس پرتی شما نشوند.
اگر محیط خانه شما بیش از حد پر سر و صدا است و نمی‌توانید در جای دیگری مطالعه کنید، از گوش‌گیر و محافظ گوش استفاده کنید تا شدت سر و صدا را کاهش دهد.
نتیجه‌گیری در مورد راهکارهای رفع حواس پرتی هنگام درس خواندن
درس خواندن از جمله فعالیت‌هایی است که نیاز به انرژی و انگیزه دارد و عوامل حواس پرتی زیادی هستند که می‌توانند این انرژی و انگیزه را از بین ببرند. ما در این مقاله تلاش کردیم راهکارهای مقابله با حواس پرتی هنگام درس خواندن را خدمت شما عزیزان ارائه دهیم. امیدواریم پیاده‌سازی این راهکارها، شروعی برای ساخت یک آینده زیباتر برای شما باشد. از اینکه تا انتهای مقاله با ما همراه بودید، از شما متشکریم.
برگرفته از wikihow
